Tutya Hakkında Bilgiler

Teknelerin, denizin içerisinde kalan metal aksamlarını korumak için kullandığımız tutyalar hakkında merak ettikleriniz için bir kısa yazı hazırladık.

Tutya Nedir?

Tutya, kolay elektron fırlatabilen ve genellikle bu yüzden yumuşak metallerden olan çinkodan üretilen bir nevi metal malzemedir. Atomsal bağları zayıf olduğu için çinkonun, tutya olarak kullanılması uygundur.

Tutya Gerekli Midir?

Bildiğiniz gibi su iletkendir. Özellikle tuzlu su daha iletkendir ve tuzluluk oranı arttıkça iletkenlik de artmaktadır. O yüzden denizin altındaki metaller arasında ve/veya elektrik kaçakları sonucunda, bir elektriksel devre oluşmaktadır. Bunun sonucunda etkileşime giren metaller, birbirleri arasında bir elektron alışverişi başlar ve metal aksamlar erimeye başlarlar. Teknelerdeki metal aksamların erimesini engellemek için tutya kullanılmalıdır.

Yukarıdaki fotoğrafta, suyun içinde çalışarak erimiş bir tutya görülüyor.

Tutya Nasıl Çalışır?

Tutya, en kolay elektron verebilen çinko malzemesinden yapılır. Çinko doğadaki en aktif metallerden biridir ve bulunduğu ortamda anot görevini üstlenir. Çinko nispeten daha yumuşak bir metal olduğu için herhangi bir elektriksel devre oluştuğunda kendisinden vererek, devreyi tamamlar. Dolayısıyla teknede bulunan pervane, şaft vb. parçalar devreye girmeyerek, korunmuş olurlar.

Tutya Olmasa Ne Olurdu?

Tutya olmasaydı, herhangi bir etkileşim olduğunda teknedeki metal aksamlar erimeye başlayacaktı. Bunun sonucunda ciddi malzeme kayıpları yaşanacaktı.

Tutya, Ne Kadar Dayanır?

Bir tutyanın, suyun altında dayanma süresi oldukça fazla etkileşimle ilgilidir. Teknede, suya karışan elektrik kaçağı varsa veya bağlı bulunduğu marinanın, limanın elektrik sisteminde kaçak varsa ve topraklaması devre dışıysa daha erken eriyecektir. Komşu tekneler metalden yapılmışlarsa, bağlı olduğunuz iskelenin ayakları metal yapıdaysa veya tekneninin bağlı olduğu bölgenin deniz tabanında metalik bir yapı varsa da çabuk tükenecektirler.

Bu durumların hepsi tutyaların çabuk erimelerine neden olacaktır. O yüzden tutyaların ne kadar ömürlü olacağı tam anlamıyla, önceden kestirilemez.  Eğer teknenizin tutyaları hiç erimiyorsa, teknenizin bağlı olduğu yer uygun anlamına gelebilir.

Tekne, Karadaysa Tutya İşe Yarar Mı?

Karada duran teknelerde tutya genellikle işe yaramaz. Eğer teknenizi kışlama yapacaksanız, tekneniz fiber malzemeden yapılmış dahi olsa ve içerisinde elektrik kullanılmasa bile topraklama yapılmalıdır. Bunun için pervaneye bağlanan bir kablonun, karaya çakılan bir çiviye bağlanması yeterli olacaktır.

Ne Tip Tutya Kullanmalıyız? 

Tuzlu suda ve tatlı suda seyreden teknelerin tutyaları farklı olmalıdır. Tatlı sularda, alüminyum yapılı tutyalar kullanılmalıdır. Çinko tipi tutyalar ise deniz suyunda kullanılırlar. Eğer suyun durumuna göre tutya yanlış tip seçilirse, koruma sağlayamaz, eriyemez ve teknedeki metal bölgeler, galvanik korozyon ile hasarlanmaya başlar.

Tutya Çalışmamış Ama Pervane’de Korozyon Oluşmuş

Bazı durumlarda, denizde konaklayan tekneler karaya alındığında, tutyaların erimediği fakat pervane, şaft gibi metal aksamların galvaniz korozyon sonucu hasara uğradığı görülür. Bunun farklı sebepleri olabilir ama tekne üzerinde teknik konuda iyi bir araştırma yapılması gereklidir.

* Takılan tutya orjinal olmayabilir. Yapısal olarak metal karışımı uygun olmayabilir.

* Teknede elektrik kaçağı olabilir ve suyun içindeki voltaj arttığında, tutya koruma yapamayabilir.

* Tutyanın üzeri zehirli boya ile boyanmış olabilir.