Balıkçı Teknesi Nasıl Olur?

Balıkçılığın tarihi, insanoğlunun var oluş başlangıç zamanlarına kadar uzanır. İnsanoğlu, beslenebilmek için balık avcılığı yaparak, ilk çağlarda balıkçılık geleneğinin öncüsü olmuştu. Günümüzde gelişen teknoloji ile birlikte, balıkçılık da biçim ve yöntem değiştirdi.

Elektronik aletler, radarlar, kopmaz ağlar ve oldukça dengeli balıkçı tekneleri ile modern balıkçılık yöntemlerine geçildi.

Bunlardan en önemlisi ve değerlisi, şüphesiz ki balıkçı tekneleridir çünkü balığın avlanabilmesinin en kolay yolu denize açılmaktır. Balıkçı tekneleri de kendi aralarında boyutuna, ağ tipine ve amacına göre farklılıklar göstermektedir. Her balıkçı teknesinin bulunduğu denizin koşullarına karşı güçlü ve güvenli olması gerekmektedir.

Balıkçı Teknesi Sınıfları

Ülkemizde ve dünyada farklı tiplerde bir çok balıkçı teknesi vardır. Örneğin Norveç’te kullanılan balıkçı tekneleri ile ülkemizdeki balıkçı gemileri ciddi farklılıklar göstermektedir. Ülkemizde sandal tarzı ve ağa atabilen balıkçı tekneleri de mevcut olup, boyu 50 metreyi aşan trol tipi balıkçı tekneleri de mevcuttur.

Ülkemizde bulunan balıkçı teknelerinin sadece %13’ü, 10 metre ve üzerinde boydadır.

Bulunan balıkçı teknelerinin %79’u, 8 metre ve altı boydadır.

* Trol Tekneleri (kıçtan veya yandan çekmeli)

* Çevirme Tekneleri (gırgır, voli, ığrıp)

* Tarama Tekneleri

* Ağ Tekneleri (galsama)

* Olta ve Parakete Tekneleri

* Balık taşıyıcı, araştıra tipi ve kontrol tekneleri

* Sandal Tipi Tekneler

Türkiye Balıkçı Teknesi Sayıları

Ülkemizde, 2017 yılı sayım verilerine göre toplamda 18.000 balıkçı teknesi bulunmaktadır. Balıkçı tekneleri hem dış sular dediğimiz denizlerimizde hem de iç sular olarak tanımladığımız göllerde bulunmaktadır. İç sularda 2600 balıkçı teknesi bulunurken, denizlerimizde 15400 adet balıkçı teknesi faaliyet göstermektedir.

Bir Balıkçı Teknesi Nasıl Olmalıdır? 

Balıkçı teknesi, avlanmayı amaçlanan balık tipine ve özelliğine göre farklılık gösterebilir. Bir çok balıkçı teknesinin hızlı ve manevra yeteneğinin iyi olması beklenirken bazılarının ise oldukça düşük hızda seyretmesi beklenir.

Ama en önemli beklenti, teknenin bulunduğu deniz koşullarına göre dengeli ve güvenli olmasıdır. Balıkçı teknesinin boyu, genişliği, derinliği, trimi ve hatta makinelerinin gücü bile yeri geldiğinde oldukça önemli rol almaktadır. Avlanılan balığın taze olarak tüketiciye ulaştırılması için, hız balıkçı teknesi için önemli bir faktör olabilmektedir.

Kısaca ;

* Ülkemiz suları açık deniz sayılmaktadır, o yüzden açık denizde güvenle uzun mesafe seyirleri yapabilecek kapasitede olmalıdır.

* Kuvvetli dalga ve fırtınamsı rüzgar koşullarına dayanıklı olmalıdır, dengesi iyi olmalıdır.

* Av donanımları tam ve uygun olmalıdır.

* Yakalanan balığın taze kalabilmesi için buz içinde veya donmuş olarak korunabilmesi mümkün olmalıdır.

Trol Tekneleri

Trol tekneleri, arkalarındaki çerçeveli veya ucu kapalı ağı çekerek avcılık yaparlar. Trol ağları huniye benzer ve geriye doğru ağların ucu kapanmaya başlar. Trol balıkçı tekneleri, ağlarını yandan veya kıçtan çekebilirler. Trol teknelerinde, ağı çekebilmek için bumba yönlendiriciler ve güçlü elektrikli ırgatlar bulunur. Irgat tamburlarında fren ve kumanda sistemleri mevcuttur. Genelde ağlar çelik teller ile kumanda edilir ve hidrolik pompalar kullanılır. Trol teknelerinde, avlanılan balığın taze kalması için soğuk hava depoları veya buz makineleri bulunmalıdır.

Klasik Dip Trolleri

Çoğunlukla Akdeniz’de kullanılır ve Akdeniz tipi olarak tanımlanırlar. Kullandıkları ağlar, dibi tarama üzerine çalışır. Dip ve dibe yakın bulunan deniz canlılarını avlamak için kullanılır. Düşük verimlidir, ağların yapım maliyetleri azdır ve yenilikçi bir ağ değildir. Tüm Akdeniz ülkelerinde en çok kullanılan ağ, dip trol ağıdır.

Orta Su Trolleri 

İstenilen derinlik seviyesinde ağları çekmeye yarayan trollere, orta su trolleri adı verilir. Orta su trolleri tek teknenin çekmesi ile olacağı gibi, iki tekenin çekmesi ile de olabilmektedir. Orta su trol ağları oldukça büyük ağlar olduğu için tek balıkçı teknesinin çekilmesi zordur ve teknoloji gerektirir. O yüzden ülkemizde de orta su trol avcılığında genellikle iki balıkçı gemisi kullanılır.

Trol ağının istenilen seviyede ve açık olarak kalması için teknenin 2-4 knot hızda sabit hızda seyretmesi gerekir. Orta su trol ağları genişliği 20-60 metre, yüksekliği ise 10-50 metre olmaktadır. Ülkemizde orta su trolleri ile genellikle hamsi, sardalya, uskumru, istavrit, çaça balığı avlanır.

Trol Avcılığına Yasak Yerler

Boğazlar, Marmara Denizi ve Doğu Karadeniz’de trol avcılığı yasaktır. Fakat bu denizlerimizde, trol tarzı tekneleri görmekteyiz. Özellikle Marmara Denizi’ndeki Trol balıkçı teknesi sayısı çok fazladır. Trol avcılığına serbest olan denizlerde ciddi denetimler olmasına rağmen yasak denizlerde denetimler oldukça zayıf kalmaktadır.

Trol Ağının Zararları

Trol ağları, genellikle denizin dibini taradığı için deniz canlılarına zarar vermektedir. Trol avcılığı Marmara Denizi’nde ve Doğu Karadeniz’de tamamen yasaklanmıştır ve diğer denizlerimizde ise 3 milden sonra serbest bırakılmıştır. Ağ ölçüsü boyutları denetimleri sıklıkla yapılmaktadır.

Gırgır Tekneleri

Gırgır tekneleri, çevirme ağı tipi balıkçı tekneleridir. Çalışma şekli, balık sürünün çevresini ağ ile çevirmek ve balığı yakalamaktır. Gırgırlar, yüzeye yakın ve sürü halinde bulunan balıkların avlanmasında kullanılır. Bu tip, yüzeyde yaşayan balıklara pelajik balıklar denir.

Gırgır tekneleri çok çeşitlidir. Genellikle yüksek manevra yeteniğine sahip olmalı, yeterince hızlı olmalıdırlar. Teknelerin kıçında, balık dolu ağır ağların çekilmesi için ağ çekme makarası yani ırgat, bumba gönder sistemi ve tamburlar bulunmaktadır. Bir çok gırgır teknesi, iki tekneden oluşmaktadır. Bunların biri ana tekne olarak tanımlanan gırgır (ağ teknesi), diğeri ise bot olarak tanımlanan yardımcı küçük ama motorları güçlü teknedir. Ağ atıldığında ağın bir ucu bota bağlanır ve ağların çevrilmesinde yardımcı olur.

Gırgır Ağ Özellikleri 

Her balık cinsine göre faklı ağ gözü boyutuna ve ağ uzunluğuna sahip gırgır ağları mevcuttur. Örneğin ton balığı yani orkinos için ağ uzunluğu 1100 metre ile 1700 metre arasında, ağın üst mantar yakasında ağ gözü 22-24 mm, ağın dipteki alt kurşun yakasında ise 14 mm çapında ağ gözü olmalıdır.

Hamsi için ağlar, 100 metre ile 180 metre derinliğinde, 1100 metre uzunluğunda, ağ gözü açıklığı ise 10-16 mm arasındadır.

Palamut için ağlar, 500 metre ile 1100 metre boyunda, ağ gözü 32 mm civarında olmalıdır. Bu ağlar ile palamut, uskumru, isravrit ve lüfer gibi balıklar avlanabilir.

Gırgır Ağının Zararları

Amerika’da gırgır ile balık avcılığı yüzünden her yıl 300 bin yunusun telef olduğu raporlanmaktadır. Ayrıca bunların yanında bir sürü deniz kuşu ve farklı diğer balıklar da telef olmaktadır. O yüzden gırgır ağlarına dikkat edilmeli diğer deniz canlılarının yaşama hakları ellerinden alınmamalıdır.