Deniz kıyısı bölgelerde, gündüzleri denizden karalara, geceleri ise karadan denizlere doğru esen hafif şiddetli rüzgarlardır. Oluşma sebebi, kara ve deniz arasında meydana gelen günlük sıcaklık farkıdır. Sıcaklık farkı, basınç farkını oluşturur ve rüzgara sebep olur. Esme süreleri kısadır ve etki alanları dardır. Tehlikeli olabilecek ve fırtınaya dönüşebilecek bir rüzgar değildir, adı üstündedir. Gün içinde 180 derece yön değiştirirse ve termik etkiler sonucu oluşurlar.
Türkiye kıyılarımız, güçlü basınç merkezlerinin etkisi altındayken, bu rüzgarlar oluşamaz. Örneğin hava raporları, Ege Deniz’inde 4-6 bofor kuzeyli rüzgarlar verdiğinde, denizden bir rüzgar esmesi mümkün ve olası değildir. Böyle bir günde deniz veya kara meltemi beklemek gereksiz olacaktır. Meltemlerin hissedilmesi için havanın sakin olması gerekir. Büyük olasılıkla geniş yüksek basınç merkezleri etkisindeyken ve hava durgunken meltem rüzgarlarını gözlemleyebiliriz.
Gündüzleri, denizden karaya doğru esen rüzgardır. Oluşumu sıcaklık farkının basınca etkisidir. Karalar, denizlere göre daha hızlı ısınır ve soğurlar. Gündüzleri, güneşin ısıtıcı etkisi kara bölgelerde daha etkili olur. Karalar daha çabuk ısınırlar ve ısındıkları için ısınan hava yükselmeye başlar. Bu yükselme sonucunda karalar üzerindeki hava basıncı düşer ve bölgesel bir alçak basınç alanı oluşur.
Denizler, karalar kadar kolay ısınamazlar, o yüzden üzerlerindeki hava nispeten yüksek basınç kalmış olur. Bu durum sonucunda, yüksek basınçlı hava, alçak basınca doğru akmaya başlayacaktır. Yani denizden, karaya doğru hafif bir rüzgar başlar. Bu rüzgarın en şiddetli olduğu zaman dilimi saat 12 ile 15 arasıdır. Bu rüzgara deniz meltemi denir. Gün batımından sonra bir süre daha estikten sonra etkisini yitirir. Ege’deki yerel halk ve balıkçılar deniz meltemine ‘’imbat’’ adını verirler.
Deniz melteminin tam ters hareketine kara meltemi denir. Güneş battığında ve güneşin ısıtıcı etkisi kaybolduğunda, karalar daha hızlı soğumaya başlarlar. Bunun sonucunda karaların üzerindeki hava daha fazla yoğun kalır yani yüksek basınçlı kalır. Denizin üzerinde, nispeten sıcak kalan havada ısınmaya başlar, bunun sonucunda denizin üstündeki hava alçak basınç cephesine döner.
Yüksek basınca sahip karalardan, alçak basınca sahip denize doğru esen rüzgara kara meltemi denir. Etkisini geceleri gösterir.
Nem ve yükseklik farkından kaynaklanır. Atmosferin yeryüzüne yakın bölgelerinde hava yoğun, üst taraflarda ise havanın yoğunluğu daha azdır. Hava daha ince olduğu için, gündüz saatlerinde, üst taraftaki dağlık bölgeler daha hızlı ısınırlar. Bunun sonucu alt taraftaki vadiler daha serin kalır. Dağlarda ısınan hava yükseleceği için bu bölgeler alçak basınçta, vadilerde ise hava daha yoğun kalacağı için bu bölgelerde yüksek basınç oluşur. O yüzden vadilerden dağlara doğru rüzgar eser. Bu rüzgara vadi meltemi denir.
Geceleri ise bu hareketin tam tersi olur. Dağlık alanlar daha hızlı spğumaya uğrarlar ve bunun sonucununda bölgesel yüksek basınç cephesi olarak davranırlar. Vadilerde ısı kaybına daha az uğradıkları için havanın yükselmesi sonucu, alt basın. Cephesi gibi olurlar. O yüzden geceleri rüzgar, tam tersi yönde dönerek dağlardan vadilere doğru eser. Bu rüzgara dağ meltemi denir.