EPIRB, ingilizce bir cümlenin, baş harflerinin kısaltması olarak kullanılan bir isimdir. Tehlike anında yer bildiren alet. Acil durum konum vericisi olarak da adlandırılabilir. Bir teknedeki acil durum sırasında, yardım ihtiyaç çağrısı ve pozisyonun belirlenmesi için EPIRB cihazı kullanılabilinir. Bazı durumlarda tekneyi terk etmek gerektiğinde, cihaz, can salına da alınabilir.
EPIRB su geçirmez bir yapıdır. Turuncu, sarı gibi görülmesi kolay renklerde üretilir. Denize düştüğünde otomatik olarak devreye girebilir. Suyun üzerine yüzebilir ve üzerinde uyarı ışıkları, reflektörleri mevcuttur. Acil durumda, sinyal göndererek, yardıma gelecek olan kişilere pozisyon gönderimi yapar.
EPIRB cihazı, tehlike sinyalini doğrudan özel olarak üretilmiş uydulara gönderir. Bu şekilde, dünyanın neresinde olunursa olunsun, doğru olarak konum belirlenmesi yapılır.
EPIRB, 406 ve 121.5 MHZ frekanslarından veriyi, COSPAS-SARSAT arama kurtarma uydularına gönderir. Uydudan gelen tehlike sinyali, yer istasyonuna oradan da gemilere ve uçaklara iletilir. EPIRB , 48 saat boyunca sinyal göndererek, bulunduğu konumun yerini doğru olarak bildirebilir. Uydulara gelen sinyaller eğer 406 MHZ’e sahip EPIRB’den geliyorsa sadece 2-5 kilometrelik yanılma payı ile konum belirlenir. EPIRB sinyali, merkeze ulaştıktan sonra, sinyal gelen konum tüm yakın tekneler, gemiler, uçaklar gibi taşıtlara gönderilir ve arama kurtarma ekipleri faaliyete geçer.
EPIRB, Türkiye’de çalışır mı? 2005 yılında ülkemiz, COSPAS-SARSAT arama kurtarma uydu sistemine üye olmuştur. Türkiye’ye kendi sularına ait arama kurtarma bölgesi tanımlanmıştır. Bu ölge içinde alınan tüm 406 MHZ’den ulaşan EPIRB sinyalleri, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Deniz Arama ve Kurtarma Merkezi’ne iletilir.
Zorunlu kayıt gereklidir. Sistemde kaydı olmayan bir EPIRB sistemi işlevsiz olacaktır. EPIRB’ın kod sistemine, gemin adı, ID, bilgileri, bayrağı vs. işlendiği bir kimlik kodu verilir. Kimliğin ilk üç hanesi ülkeyi tanımlar. Acil durumda iletişim kurulacak numaralar gibi bilgiler cihazın bilgi sistemine girilir.
EPIRB, otomatik kendiliğinde veya kullanıcı tarafından devreye alınabilir. Küçük teknelerde, küçük EPIRB cihazları hareketlidir ve kullanıcı tarafından çalıştırılır. Üzerlerinde, dış koşullardan etkilenmemesi ve yanlışlıkla devreye alınmaması için bir koruyucu vardır.
Büyük gemilerde, yolcu gemilerinde, konteyner gemilerinde vs. yani SOLAS kapsamındaki gemilerde, EPIRB cihazının otomatik olarak çalışması amaçlanır. Gemi, yaklaşık dört metre su seviyesinin altına girdiğinde, EPIRB bağlı bulunduğu yerden çıkar ve tehlike sinyalini göndermeye başlar.
EPRIB kolay ulaşılabilir, kolayda görülecek olan ancak ayak altı olmayan bir yere yerleştirilmelidir. EPIRB’ın konulacağı yer için şunlara dikkat edilemlidir.
• Bir radar anteninden en az iki metre uzakta olmalı.
• Pusulalardan en az bir metre uzakta olmalı.
• Kolay ulaşılabilir olmalı ve acil durumda hızlı alınabilmeli.
• Cihaz, dış koşullardan (dalga, yağmur vs.) doğrudan etkilenmemeli.
• Gemilerdeki gibi kendiliğinden gemi batarken devreye girecekse, etrafı ve üstü açık bir yerde konumlanmalı.