Olta balıkçılığın en temel ve önemli seçimlerinden biri de balığı avlamayı planladığınız iğnenin, planlanan balığa göre doğru seçimidir. Balıkçılık tarihinde 20 bin farklı tip, olta iğnesi bulunduğu bilinmektedir. Yanlış iğne seçilmesi yüzünden başarılı geçmesi beklenen bir av, hüsran ile sonuçlanabilir, verimsiz geçebilir. Bazı durumlarda iğnenin rengi bile fark yaratmaktadır.
• Balığın beslenme alışkanlığı bilinmelidir. Balığın yemi ısırdıktan sonra kaçma hareketi yapıyor olması ile yemi yerinde yavaşça yemesi arasında fark vardır.
• Balığın ağız boyutu bilinmelidir. Küçük bir balık için gereğinden daha büyük boyutta bir iğne takılması, balığın yakalanamaması ile sonuçlanır.
• Balık için doğru yem bilinmelidir. Yeme göre farklı iğneler kullanılır. Bazı yemleri, her türlü iğne tutamaz.
• Balığın doğal davranış şekli bilinmelidir. Su yüzeyinde gezen ile dipte yaşayan bir balık için aynı olta iğnesi kullanılamaz.
Olta iğneleri yapılarına göre beş farklı gruba ayrılır. Her grubun içinde farklı tipte yüzlerce iğne bulunur. Kısaca,
• Tek uçlu iğneler
• Çok uçlu iğneler
• Kaşık, zoka, sahte balık tarzı iğneler
• Kanca tipi olta iğneleri
• Köstek şeklinde bağlanmış olta iğneleri
Deniz balıkları ve tatlı su balıkları için tasarlanmış birçok farklı olta iğnesi vardır. İğnelerin boyutlarının yanında, bazıları için kod sistemi de vardır. Tekli olta iğneleri rakkamlar ile tanımlanır. Rakkamlar büyüdüğünde oltanın iğne boyutu küçülmektedir. Örneğin 1 numaralı iğne 5 numaralı olta iğnesinden daha büyüktür. 24 adet bu tipte iğne vardır.
Fakat olta iğnesinin yanında /O varsa durum tam tersi olacaktır. Burada ise 1 numara en küçüğü, 15 numara ise en büyük boy iğneyi temsil eder.
Genellikle 2-3 uç taşıyan olta iğneleri çoklu iğne olarak adlandırılır. İki uçlu, üç uçlu, simetrik dizilimli veya asimetrik dizilimli olabilirler.
En çok bilinen çoklu iğne tipi üç uçlu, simetrik dizilimli iğnelerdir. Amaç, balığı çarpma yöntemi ile yakalamaktır. Balığın herhangi bir yerinden çarpma ile yakalamaya yarayan iğnedir.
Kalamar ve ahtapot yakalamak içinde çok fazla uca sahip olan ancak tırnaksız iğneler ile yakalanırlar.
Günlük yaşamımızda ‘’zoyakı yutmak’’ olarak terimleşen ve bir kişinin istenilen hedefe yönlendirildiği anlamına gelen terim bu olta iğnesi çeşidinden gelmiştir. Zoka, kendiliğinden ağırlık bir iğnedir. Kurşun kısmına balık şekli verilerek hazırlanır. Zokanın ucunda kendi tırnaklı iğnesi de bulunur. Zoka kullanıldığında başka bir oltaya ihtiyaç olmak.
Zoka, balığın boyutuna, türüne göre 5gr ile 200gr arasında değişiklik gösterir. Zokanın şekil verilmiş kurşun kısmı, parlatılarak, balıkların dikkatini çekmesi hedeflenir.
Zokalar yemli veya yemsiz olabilir. Yemsiz zokalar seğirtme olarak da bilinir. Genellikle balıkların dikkatini çekmesi için kurşun kısmı balık vucüdü şeklinde yapılır.